Klaus Groth
Quickborn II
Klaus Groth

 << zurück weiter >> 

Anzeige. Gutenberg Edition 16. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

IV.
De Marschbur.

            Weer't so to Enn? Un Rip sin lange Rȩken –
Vun'n Ansatz an mit »unbenannten Größen«
Bet to dat »Facit«, wo't um Minschen goll
Un Leidenschaften – richti divideert? 66
Dat leet binah en wahres »Lustexempel«,
En »Sinnconfect«, as kum Paul Halckens utsunn.
Denn meistens – is en Minschenhart dartwischen,
So fallt enmal de Rȩken inne »Bræk«,
De keen »Verstrein«, noch anner Künsten, wegbringt.

    Jehann weer Bur, mit Lust!
                                              Warum denn nicht?
Gev't wo en bȩtern Hof as Süderwisch?
De beste Lag', dat allerbeste Land,
Utgiftenfri, keen Lasten un keen Schulden.
Inn frien Koog, nich Schriwer oder Vagt,
Keen Königsdeenst, to Land nich, noch to Water:.
En Prinzensitz! so weer't, un so sä Jeder.
Dar keemn de Mäklers, de de Saat bewunnern,
– Se funn bi Rip noch jümmer'n Stuben Korn
Vun vörrig Jahr, wenn sunst de Weten knapp war –:
En Rappsaat, sän se, as en lütt Plantasche
Vun junge Eken! dicht, man kunn en Fotstig
Deræwer föhrn! Dar full keen Schilling dær
Bet oppen Borrn, un nich en Wagenrad!
Wenn de wat inslog, un keen Hagel keem,
– De Frost weer æwerstan – so much so'n Koppel
En lütten Burhof weerth sin oppe Geest.
Un an de Læhn de Hawer! wa de wöhl!
De harr je Blæd so breet as Schörtenband!
Un kum to kenn, so blau! – vertelln de Mäklers.

    Dar keemn de Slachters um dat fähre Veh.
Wa de nu gar eerst reden vun de Melkköh,
– De nicht verkofft warn! – Rip sin Staat un Freid,
All roth un witt un vun de angelsch Raaß –
He harr se lewer as de hollandsch Art,
De swart un witt sünd, awer'n bȩten weekli;
Ok full de Farv em netter inne Ogen.
Un Antjemöhm de wis' de Melk un Botter, 67
Den blanken Keller mit de vullen Setten
Un all de Rennlichkeit – ȩr Regiment.

    Un ok de Nawers leten sik herbi,
De fröher stolt vær sik, in Groll un Arger
Værbi kutscheern, de Mummsens un de Harrings,
Un harrn en Værwand . . . . wȩgen'n Raaß vun Swin
Mit korte Been, de Rip ut Java schickt kreeg, . . .
Vun wȩgen schottlandsch Weten . . . 'n egen Slach,
De bȩter to drog . . wa man vȩl vun , . . .
Vellicht ok wȩgen 'n nie Art vun Pater,
De Jan harr maken laten, na sin Teknung,
In Bredstȩd, wo de Grofsmid vun vertell
Un snacken dȩ: Wa de den Kram verstunn!
Dat weer en ganzen Kȩrl, de Jan vun Haarlem!

    Darbi warn Jan sin Wagenpȩr bewunnert,
Twee Swarte, blank as Stahl, un as twee Rehn
So rank un flüchti, vun hannöversch Toch.
He harr se intuscht an Michelimarkt
As jähri Falen. »Nix as Hut un Been«,
Sä Fohrmann Krach, »doch mit de rechten Ogen,
Wit uten Kopp, man kunn sin Hot derop hangn!«
Darto sin blank Geschirr – dat weer sin Ehrgiz.
De gungn mit Dod un Döwel um de Wett!

    Natürlich, so'n Besök de blifft ni buten,
Un kumt ni uten Hus' mit drögen Munn;
Dar's nog to eten, un en Glas Madera
So gut to hebbn, as wo he waßt un plant ward,
Man kofft em mal as Strandgut – de is echt!

    Lud ward der rȩdt, de starken Hann ward schüttelt,
Um Wedderkam un Hinkam ward der bȩdt,
Un gude Fründ- un Nawerschop verspraken.
Man huck je doch – as Mumme Mummsen sä –
(He harr dree Döchder un dreehunnert Schap)
Nich achtern sülwen Dik blot as de Lammer
Vær Schul tosam? Man weer'n doch Christenminschen 68
Un all Nieköger Burn? Weer man nich so?
Un darbi full de Hand op Jan sin Schuller
As Königs Degen bi en Ritterslag.
Nieköger Bur! – Jawul! dat trock der hin,
Un drop en Hart dar, wo dat höger sleit,
Un wo de weekste Stell is bi den Minschen.

    Doch wenn Jehann denn mal en Sünndagsfahrt
– Sin Swarten vær, un Hans, sin Buknecht, bi em –
Na Mummsens rich, de Brodersens, de Harrings,
So weer em doch, as hör he nich dermank,
As weer de Slach en anner as sin egen.
De Sæns de stunn un jappen, ehr se sproken,
– Un he bedach nich, dat he süllsten sweeg, –
Un wenn se sproken, weer dat vun de »Dusend«,
– Un vun sin »Dusend« snacken Pȩr un Wagen. –
De Döchters maken Staat mit sammten Spensers
Un siden Kleeder un Klaviermusik.
Se sproken kum vun Lüd ut Tünn un Husum,
– Em full nich in, dat he en halwen Frees,
Tum wenigsten sin Öllern buten Lands, –
Doch vun de Thierschau, un dat Bad op Föhr,
Vun Ball un Fürwark un de groten Herrn,
De se harrn kenn lehrt op de Reis' darhin.

    Nȩ, dat gefull em nich! He jag to Hus,
Un hör mit Lüsten, wa sin Buknecht Hans
De ganze Wirthschaft bi de stolten Mummsens
Mit Koh un Stroh, mit Heu un Streu veracht,
Un nix to læben funn as Süderwisch.

    So funn he't sülbn, wenn he sik mal bedach:
En Prinzensitz! un he de Königssæn!
Weer't nich sin Egen wat sin Ogen sehn?
Un wat sin Fot betrȩ, dat weer sin Egen.
Ja ünnerdan! He bruk man blot to winken,
So weer't al dar – un geern! denn all sin Lüd,
Vun'n Buknecht an, sin dicken truen Hans,
Bet to de lüttste Vehmagd, de de Gös' 69
Un Aanten foder un de Eier utneem:
Wenn he man fründli weer – all weern se glückli.
Opwussen weern se all hier, oder lang,
Wul mit de Eschenböm al, wurtelfast.
Se bögen sik mit de in Storm un Wedder,
Un freun sik an den Sünnschin æwern Hof,
An Glück un Glauz, de op »de junge Herr«
Sik sammeln dȩ un in sin Mien sik spegel.

    Dar keemn sin Hunn des Morgens an em ran,
Wenn he inn Pesel seet un Kaffe drunk,
De Duben na em dal, wenn he herut trȩ,
Un't lettste Mundvull vun siu Morgenbrot
Mit se un mit de Aanten un de Puters
Sik deel. Dar keemn sin Swarten langs de Fenn,
Wenn se em wittern, dicht bet an de Gracht,
All em to gröten, un de Heisters schracheln
Hoch vun ȩr Nesten ut de Eschenböm,
De lank hin æwer't Gras inn Morgendau
De Schatten reckten, un de Blomgeruch
Trock mit de Köhlen ut den Appelgarn.

    En Prinzensitz! so weer't! He tusch mit Keen,
Harr Nümms to bȩden un harr Niemand nödig.

    He fahr na Bredstȩd lewer mal to Kark,
Besöch Perzepter un de Herr Pastor,
Un mal to Krog, un snack bi Jan und Lüsings.
He mak Bekanntschaft mit de Tonder Burn
De Væjahrs mager Veh ut Jütland brochten,
Opt Markt in Husum oder inne Grasen;
Mit slane Angler Lüd gündsit de Heiloh,
De Melkköh lȩwern, brun un glatt as Damwild.
Dat mak em Lust, dar reck sin Fohrwark hin.
Un oppe Landstrat bald na't Norn un Süden,
Na Flensborg rop, na Eckernförde dal
Kenn' dat de Weerthslüd: Jan vun Haarlem sin!
Un gauer war de Husknecht vær sin Drinkgeld,
Un fründlicher de Weerth sin Gnden Dag. 70

    Ja, dat gefull em! un sin Haus ni minner:
»Dat weern noch Lüd! de harrn noch Lebensart!«
Wat Spaß gev't nȩbenbi, un Nies to sehn. –
So funn sik ok vær em en Welt torecht.

    »Weer ok je gut, sä Rip, weer ok je richtig!
»Junkvolk muß rasen, weer en hollandsch Sprȩkwort.
»En Spaß weer jüm to günn, 't weer all recht gut!«
So snack ol Rip, as sprok he mit sin Hexters
Na'n Bom herop. »Dat weer je all ganz gut;
»Wenn't man so bliben dȩ! dat weer't je man!
»Dat weer't!« – So klung't mitünner ut sin Stimm,
Ok wenn he fründli Guden Morgen sä
Un æwer Saken snack al heel wat anners,
Un Jan de hör dat rut – fast ut sin Swigen:
He föhl sik möd! He wuß, dat dur ni lang:
De Blom verblöhn – mit Minschen weer't nich anners.
Wa lang denn weer dat hȩr, do gung he stolt,
As un sin Sæn dar, sülbn un seeg sik um
Mit Lust un Moth, as wenn dat ewig dur,
As harr dat Leben un de Kraft kenn Enn.
Wo weern se blȩben? Kraft un Lust un Moth.
Un Fru un Fründ un allens wat em leef west?
Verweiht – verstreit! Nix weer der mehr vun na
As disse drange Bost un swacke Been,
De möhsam an den Stock na'n buten kræpeln.
Noch mal en korte Reeg vun arme Jahrn –
Schull denn sin Sæn hier sitten ganz alleen
Mit blöde Ogen ünner disse Eschen
Un denn verfalln all wat he plant un bu't?
De Mummsen's un de Harring's Enkeln kamn
Um't sik to deeln, un um de Böm to haun,
De he hier sett harr, wo he ünner seet?
Un mehr as sunsten seet he dar in Schatten
Un snack he mit sin Hexters, sän de Lüd.

    Doch eernsthaft sprok he't dær mit sin Jehann.
Un as't denn geit, wenn Een de Anner lenkt:
Dat ward Gewohnheit vær se alle Beide, 71
Un Keener weet recht, wer dat Leid in Hand.
De Ole kenn sin Sæn bet op dat Blot,
He kenn sin swacke un sin starke Sit,
Sin Ehrgiz, wat Absonnerligs to wȩn,
Sin Stolt, sik nich to bögen vær de Stolten,
Sin Kindeslȩv, sin ganze fromme Seel,
Un wuß sin Wör to setten, dat se dropen.
Un ehr man't dacht harr oppen Heisterkrog,
Un innen Koog bespraken un in Bredstȩd:
Weer dar en freesche Jomfru kam ut Holland,
Nich gar io junk, so sä man, nich jüs schön,
Un nich jüs rik, en bȩten ute Fründschop,
En Art Cousine oder wat se weer,
Un Hochtid weer der holn mit groten Opwand,
Mit Kutschen fahrn, mit Braden, Win un Backwark;
Still weer dat warn, as sunst, op anner Hæv,
De Dag' de weern der gan, so gungn de Wȩken,
Sei't war de Saat, un meiht de rike Aarn,
Dar keem keen Kinddöp jüs un Weeg int Hus,
Doch mal en Sark mit Dok, vær Antjemöhm,
Un mal en Sark mit Sülwer, vær ol Rip.
Doch weern de roden Melkköh glatt as jümmer,
De Wischen grön, un baben ut de Eschen
Dar schracheln noch de Hexters as tovær.



 << zurück weiter >>