Uf em Kirchhof

Allewile waiht der Wind so schurig
Ueber d'Gräber uf em Kirchhof hi,
Und die Pappelwide luege trurig
Wie vom Gram verzehrti Seele dri,
Gend nur hie und do e Lebeszeiche
Mit de Blättere, de fahle, bleiche –
Allewile waiht der Wind so trurig.

Isch's der Geisterhuch, dä dinne waltet
Und si Ton in Blatt u Zwig zerstreut,
D'Immortellen-n-us enander faltet,
Und der Duft vo Blume zu-n-iß trait?
Sieht me suest kei Huch kei Blatt biwege,
Uf em Kirchhof mueß sich's bständig rege –
Isch's der Geisterhuch, dä dinne waltet?

Und der Ton isch nit e-n-eifach Sysle,
Wie me's sust in Baum und Wipfel hört,
'S lit e ganze Trurgesang in sim Glisle,
Und nur Seele, die, vom Gram verzehrt,
Zue de Todte-n-ihre Gräber walle,
Die verstehnd si Sinn allei vo-n-alle –
'S isch e Sprooch, und nit e-n-eifach Sysle.

Und die Sprooch stimmt zämme mit der Seele,
Ernst und voll Gidanke; denn wer trurt
Uf de Gräber, darf sich nit verhehle,
Daß si Lebe-n-au nit ewig durt.
Und er hört si dytli zue n-em sage:
»Di au wird me bald do umme trage!« –
Denn sie isch im Iklang mit de Seele.

Lebes Freud und Lust ka-n-eim zerrinne,
Wem-me's hört, und 's zieht enn schmerzlich hi
Zue der Muetter und der Schwester dinne
In der Gruft – me möcht sie selber si –
'S schadet nyt, denn uf em Kirchhof ebe
Müend au die's vernemme, die no lebe:
»Alli Lust mueß doch emol zerrinne.«

Am Brunnen

Lueg's Wasser, wie's sprudlet so voll und so frisch
Mit Lärme und Grysch,
Und plätscheret unter de Röhre.
Und hoch uf em Brunne-n-e steinene Ma
Luegt's allewil a.
Und mueß es au allewil höre.

Zwor 's Wasser allei wär nonig so arg,
Sini Nerve sind stark
Und könnte's am End no vertrage.
Sie sind ja vo Stei, und früehjer au scho
Hät er höre ganz anderi Kläng aschlo,
Und het nit dörfe verzage.

E Held isch's gsi; in bluetiger Schlacht,
Wo's tost het und kracht,
Het er's Lebe für d'Freiheit verlore:
Seevogel heißt er, dä schwizerisch Held,
Si Name-n-isch prise-n-und gfirt in der Welt,
Und z'Basel isch er gibore.

Du hättsch noh dim Tod ebbis Bessers verdient,
As 's Loos, wo der grüent
Uf em Brunnestock. Nebe-n-em Tose
Vom Wasser 's Geplauder, 's Geschnatter, 's Geschnärr
Vo de Mägd, die der Brunne kei Augeblick leer
Am Tag leend, au mit azlose.

Was Jedere lastet und druckt uf em Herz,
Vo Kummer und Schmerz,
Das spart si gewiß bis an Brunne:
Do kömme die Gschichtli, wohr oder nit,
Ueber d'Frau und der Herr oder anderi Lyt
In classische Forme-n-an d'Sunne.

Und 's Anneli, Bäbeli, 's Liseli weißt
Ebbis extra und heißt
Au die Andere-n-ebbis erzelle.
Und sie finde kei End, 's Mul stoht ene nit,
Im Plappere, Klappere halte sie Schritt
Mit der immerfurt sprudelnde Quelle.

Nur sind ihri Rede nit allewil rein,
Wie's Wasser; i mein,
D'Verlümdung git ene Flecke.
Meng ehrbari Frau, wenn si 's höre könnt
An 's Seevogels Platz, wie me dunte sie nennt,
Wurd sterbe vor Zorn und vor Schrecke.

Lueg selbi, si het der Züber scho voll,
Doch lot si ihr Groll
No us gege d'Frau und Consorte;
Si stämmt bed Händ gege d'Site, me sieht,
Wie sie gellt und Gift und Galle-n-usprüht,
As wenn sie wott alli ermorde.

Die Andere-n-alle sind Aug und Ohr,
E förmlige Flor
Vo Mägde, u äne-n-am Brunne
Isch ä Ma, dä thuet, as hörti er nyt,
Und as wott er numme-n-es Tränkli zuer Zit
Sim Rößli, dem Schimmeli gunne.

Doch hinter em Brunne duckt si versteckt
E Bueb, und er heckt
E Streich us, sott me fast glaube.
Er wartet. Jetz het si der Zuber scho uf,
Die Schreiere, aber si hört nonig uf,
Und isch im Zug mit em Schnaube.

»I sag ych, es isch e Schand und e Spott,
Mi Frau deheim sott –«
Doch bringt si der Satz nimme ferig –
»Herr Jeses!« schreit si uf eimol und schießt
Mit der Hand in Nackte-n-und über si gießt
Sich der Zuber mit finer Bischeerig.

Der Bub springt füre-n-enanderno
Und macht si dervo:
Mit sim bleierne Spritzerli het er
Der Spuck agrichtet; u luegt jetz zue
Vo witem und lacht u hört in Rueh
Das Geschrei u das Gschimpf u dä Zetter.

»Das isch der Sündeschuld für Ihr Gschwätz,«
Sait plötzlich jetz
Der Ma mit em Rößli am Brunne.
»Wer uestheilt, Jumpfere, kriegt au si Theil,
'S dient Ihre zuem Heil:
I mag's Ere-n-emmel wohl gunne.«

No-n-emol uf em Kirchhof

Er het nit länger chönne warte, –
'S isch no-n-e Stund, bis Vieri schlot,
Und alle Lyt der Kirchhofgarte
Zue freiem Itritt offen stoht –
Er isch vo wit, mueß wieder go,
Doch hätt er sich's nit nemme lo,
An's Grab vo siner Muetter z'trette,
Und an em z'grine, an em z'bette.

'S isch scho-n-e Johr, do isch si gange,
Und lot en einzig uf der Welt,
Wie isch er an der Muetter g'hange,
Wie bet sie uf si Stütze zellt!
Jetz sprosse Veieli scho frisch
Uf ihrem Hügel, und er isch
Bi fremde Lyt, uf ferne Wege,
Allei, nur mit sim Muettersege.

Dört lit si – 's trennt en nur e Mure,
Und – ine mueß er, 's zieht en a,
Er ka das Gfühl nit überdure,
Er luegt zrings um si, eb er ka.
Kei Mensch isch in der Nächi z'seh
Am Mureecke lit no Schnee;
Dört stoht er druf – und kei Sekunde
Het's bruucht, so isch er äna dunte.

E-n-eifach Kryz isch ufpflanzt worde
Uf's Grab, kei Namme, wer do lit,
Kei Schmuck, kei Blueme-n-a de Borde
Als die, wo in der Wonnizit
Ungruefe vor em selber stehnd
An jedem Fleck und's Köpfli leend
Im warme Sunnestrahl sich wiege:
Mit dene mueß si sich bignüege.

Doch d'Thräne, wo jetz abe falle
Uf d'Veietli, sind Perlethau,
Mehr werth as uf de Gräber alle
Zringsum der Marmor, wiiß und grau;
Uf viel sind schöni Blueme gsetzt,
Doch – eb si je e Thränli netzt?
Vilicht sind selber d'Bluemespende
Zum Schin, und nit us liebe Hände.

Er stoht und stuunt, und lehnt a d'Mure,
Und d'Zit vergeht, er merkt si nit,
Denn wahre Schmerz mueß überdure
D'Erinnerung an Ort und Zit.
Wit hinter em isch d'Thüre scho
Ufgange, Lyt sind ine ko.
Jetzt isch's erlaubt, 's darf Jede-n-ine,
Und zue de Gräber go und grine.

Er gsieht es nit. – Plötzlig aber schlot em
E Hand uf d'Achsle; und zerpflückt
Si Traum – er luegt si um, und's droht em
E Gstalt, die het e Wope gstickt
Uf ihrem Kleid – Er kennt si scho;
»Wie bisch du in der Kirchhof ko,
Du Bettelbueb? Bisch überegsprunge?«
Er lärmt und schreit mit volle Lunge.

»'S kost Strof; i will euch Pack scho lehre,
Zahl uf der Stell, und kaasch de nit –«
Der Gärtner het's au müeße höre,
Er kunnt, und hilft getreuli mit!
Hilft nieme denn dem arme Knab?
Stiegt nit si Muetter us em Grab?
Soll er für treue Liebesspende
No büeße-n-in so ruuche Hände?

Er jomeret, er fleht – vergebe,
Denn mit em Grine zahlt er nit,
Und endlig ohni Widerstrebe
Ergit er sich und will scho mit
Uf d'Polizei – do, lueg, was ruscht
Dort uf em Weg, kunnt näher, tuscht
E Blick mit im, e mitlidvolle,
Daß d'Thräne hinterem Schleyer rolle?

E Dame-n-isch's in schwarzer Side
Uf ihrem bleiche Gsicht wohnt's Leid,
Si frogt, si forscht, si hört si Lide
Und isch zue schnellem Trost bereit,
'S erbarmt si ab dem treue Herze,
Si zahlt si Strof, si heilt si Schmerz.
– Het sich um sie in schöne Stunde
Au scho der Kranz vo Treui gwunde?

Jo, dorum weißt si d'Treui z'schätze,
Isch Muetter au: dort lit im Grab
Ihr Kind; und soll si nit ersetze
Der Wais ihr Muetter, sich ihr Knab?
Uf eimol kunnt das Gfühl si a,
S'isch Gottes Stimm, der si nit ka,
Der si nit will entgegestrebe,
Denn 's isch e Ruef zue neuem Lebe.

Si zeigt em's Grab, si füehrt en ane:
»Do lit mi Knab, mi einzig Kind;
Witt! du mi wieder an en mahne,
Wenn mir jetz Kind und Muetter sind?«
Er sait kei Wort, sinkt an ihr Brust.
Und sie, in neyer Muetterlust,
Goht mit em hi, wo d'Veietli sprieße,
'S Grab vo der alte Muetter z'grüeße.