Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Ludwig Schneegans

In Straßburger Mundart.

Spieß hetts gerääjt.

Spieß hetts gerääjt, un d Landstroß isch kätsch gsinn wie e Mües:
Do gehn sich Zwei ergeeje – daß Gott erbarm! – züe Füeß.
Er trabbt im Müer nooch Bäwle un sie nooch Richewihr.
Jetz schitts, miin Seel, noch erjer, un güeter Roth isch diir.
»Dü aau drüß?« – ›s isch jo kumme, diß Wetter, wie e Traum.‹
»Weisch was? Dort stehmer unter bi zellem Keschtebaum.«
Un wie sie do sinn gstande, zwei süüfri jungi Litt,
Hett er sie, ganz im Stille, gemuschtert vun der Sitt;
Sie hett, halb bees halb trüri, ihr Kepfel weggedrääjt:
s thüet weh, wenn eim e Patscher de Sunntaastaat verrääjt.
Uf eimol awwer gückt sie in d Heh un lüejt ne-n-aan,
Wie er so päppt un trepfelt, ihr nasser Taufkumpan,
Un lacht e ganze Scholle, un er, er lacht halt mit,
Un alli Beide denke so ball ans Heimgehn nit:
s rääjt jo druf los zwei Finger dick.
Isch diß e Noth! … Isch diß e Glick!

Vier Wuche druf isch s Wetter so scheen gsinn wie gemolt.
Er hett schun denke derfe, daß er kenn Korb sich holt,
Un doch, wie sie ne-n-aangückt un noh ihr Kepfel wendt,
Als hätt d lieb Sunn re diß Mol de Sunntaastaat verbrennt,
Un wie sie froh-verlääje-n-an ihrem Firrtüech zopft,
Do hett siin Stirn noch sterker als unterm Baum getropft.
Er schweit, bis er kann redde, un sie, sie schweit halt mit,
Un alli Beide denke voreersch ans Lache nit, –
Er kridewiß, sie kirscheroth:
Isch diß e Glick! … Isch diß e Noth!

Der, wo siin Beschts züem Beschte gitt.

Der, wo siin Beschts züem Beschte gitt,
Demm thüen d Canallje-n-e Strick drüs drille,
Un d liewe Litt verstehn ne nit,
Doch nidi sinn sie em im Stille;
Wer awwer e bissel Blech un Schwindel
In d Goldwaar thüet,
Verderbts nit mit em Lumpegsindel
Un gfallt de liewe Litte güet.
Moral dervun: Was soll mer denn?
Siin Beschts halt doch züem Beschte genn!

s Letscht bin i widderum, nooch zwanzich Johr.

S Letscht bin i widderum, nooch zwanzich Johr,
Im Rebland gsinn, züe Heljestein bi Barr,
Wo miin Uerürgroßpappe Bartholme –
D Chimie hett zellemols no nit florirt –
Wiin hett gemacht üs lütter brave Triwel.
(Drum trink i selwer wohl de Wiin so gern,
Wenn er üs brave Triwel isch gemacht.)
Un wie i so durch d Räwe gange bin
Un d Blüescht geroche habb … Es isch fascht schad,
Daß Beere drüs mien wäre mit der Zitt,
Denn s Allerfiinscht geht biim Prozeß verlore
Un wachst nit nunter in de Triwel niin.
s geht halt der Räweblüescht wie unserm Gfiehl:
Diß müeß sich aau in Wort un That verwandle,
Wenns eme-n-andre Mensche nutze soll,
Un s Bescht dervun bliit hänke-n-unterwääjs …
s isch iwwerhaupt mit uns küüm andersch bstellt,
Als mit so Rebsteck, wemmers räächt bedenkt:
Mer wachst, wie sie, üs eme bsundre Bodde,
Isch aau e bsunders Pflänzel, Gott sei Dank! …
Diß heißt, mer bildt sich iin, daß mer eins isch;
Un wie der Büür im Friehjohr d Räwe bschniidt,
So stutzt jo s Läwe-n-aau an uns erum,
Daß mer oft grine meechte, grad wie d Räwe.
Mer brüche Rääje, brüche Sunneschiin,
Züe viel vun demm nit, nit züe viel vun zellem,
Nit lütter Freid un aau nit lütter Leid, –
Genau wie d Räwe; Alles thüet uns Noth,
Sogar der Mischt: der Mischt isch d Anerkennung
Vum große Hüffe, s Ansehn in der Welt;
Diß macht de Bodde fett un nehrt de Mensche
Vun unte nuf, wie s Müül vun owwe nab,
Un wenn die Nahrung üsbliit Johr furr Johr …
Pfui Teifel! Daß e Reb capüt draan geht,
Schenirt mi nit: sie brücht sich nit ze schämme, –
Awwer e Mensch mit gscheitem Dings im Kopf
Und Räweblüescht im Herze drin, üs Mangel
An Mischt verräwle? Mangel an Mischt … Nit meejli! –
Und doch ischs wohr!

I hobb emol zwei Katze ghett.

I hobb emol zwei Katze ghett –
I bin e Katzefrind, e toller –,
Sie isch e Katze wiwel gsinn
Un er e Katze roller.
Gewehnli steht e Katzeneh
Uf kennem bsunders moralische Sockel:
Sie triibts wie d Immekenichin
Un er als wie der Gockel.
Die Eh isch awwer ehrbar gsinn,
Züem Theil viellicht schun dessetwääje,
Wil Keins üs miner Wohnung sich
Hett nüsgetröüt uf d Stääje;
Doch glickli? Nein, denn er un sie –
Sie thüen mi jetz, im Tod noch, düre –
Sinn gsinn – wie druck i mi nurr üs?
Wie zwei verschiedni Uehre:
D Eind isch uf halwer eins gerichtt
Un d Ander uf drei Viertel uf siwwe;
Wie solle die je zammegehn
Vun hiwwe-n-un vun driwwe?
Wenn er galant un buschperli
Ihre de Hoff hett welle mache,
Hett sie sich in e Winkel gstellt
Als wie e Kloschterdrache
Un hett de Dobe-n-em gezeit
Un d Zähn bis nunter in de Rache,
Als Gott mer sprich: Dü Fleejel dü,
Dir wurr i Eini bache.
Wenn awwer e paar Stunde druf
Sie mit verfiehrerische-n-Aue
Ne-n-aangschaut hett, als Gott mer sprich:
Jetz müesch mi aanmiaue, –
Hett er de Kopf uf d Sitt gedrääit
Massleidi, kleinlütt un verdrosse,
Als Gott mer sprich: I will miin Rüehj, –
Un hett sie gücke losse.

*

Genau eso wie diß Stick Vieh,
Nurr um e Güets noch jammervoller,
Kumme gewissi Litt mer vor:
Die Sort vun Menscheroller,
Wo saaue, daß sie Dichter sinn,
Daß sie der heili Geischt thüet driwe,
Un wo Eim doch ihr Läwe lang
D Bewiisle schuldi bliwe.
Wenn sie ne-n-aangückt, d Poesie,
Mit de verfiehrerische-n-Aue,
Isch er jetz grad nit ufgeleit
Und geht un loßt sie schaue;
Wenn awwer er ganz buschperli
Der Poesie de Hoff will mache,
Stellt sie sich in de Winkel niin
Un will em Eini bache.

Was surrt un brummt un schnarrt denn so abscheili.

Was surrt un brummt un schnarrt denn so abscheili
Dort unte vor miim Fenschter uf der Stroß?
Do soll doch glich … Ah so! Sie reparire
De Fahrwääj, un, daß Alles glatt un ewe-n-
Un fescht wurd wie gegosse, fahre sie
Jetz driwwer hin und her mit ere Walz,
Wo d Stein un d Bickel zammeknetsche soll
Wie d Keche-n-uf em Nüdelbrett de Teig.
Do krobelts her, diß isere Trampelthier,
Ungschlaacht, füülärti, awwer doch pressirt,
Un schnüüft un stehnt als wie e schläächts Gewisse
Un bloost e widderliche, triewe Dunscht
Ues siim Kamin erüs, als wotts de Himmel
Vergifte, bis züem liewe Herrgott nuf …
Ja, ja, so krobelt oft der Staatskarch aau
Uf ere-n-arme Landkaart hin un her
Und will e Volk feschtknetsche wie die Stroß,
Daß d Eielieb spaziere fahre kann
De Mensche-n-iwwer d plattgedruckte Kepf.
Was awwer gschieht vor Owe noch? Die Litt,
Wo sich gern knetsche lonn, genn freili nooch;
Doch die, wo Männer sinn, lonn sich nit knetsche.
Räächts senkt sich d Walz mitsammt der Dampfmaschin
Im weiche Kiß, un links, wo d Wackelstein
Nit iinverstande sinn, steht sie in d Heh.
Noh loßt der Kütscher, um nit umzeschmisse,
De Kessel iwwerheize – vorwärts marsch!
In Dampf un Dunner rast diß Ding voraan,
Daß mer siin eie Wort nimm heert un d Sunn
Vor lütter Rauch un Rüeß nimm schine sieht.
Uf eimol knallts! Der Kütscher fliejt vum Bock;
D Maschin halt s Müül; der Dunscht verschwimmt, un d Sunn
Gückt rüehj erab uf e neis Stick alts Ise.

Es isch e Zitt gsinn – lang ischs freili her.

Es isch e Zitt gsinn – lang ischs freili her –,
Do hetts mer als am Morje-n-immiim Bett
E Schneller genn, vun selwer, innewendi,
Un glich druf bin i wach gsinn gleckelhell;
Noh ischs an d Arweit gange, daß der Schriibtisch
Gelottelt hett de liewe lange Taa.
Was mi eso geweckt hett zellemols,
Diß haww i nit gewißt; dü liewi Zitt!
In junge Johre griwwelt mer jo nit. –
Eersch jetz, wo's nimm so isch un i am Morje,
Statt ufzestehn, doleie bliib im Bett
Un halbwach doos mit so me kleine, güete
Vorgschmäckel vummiim große, letschte Schlof,
Haww i's erüskriejt, was mer zelle Schneller
Hett friehjer genn am friehje Morje: d Hoffnung
Ischs gsinn, i kennts jo aau wohl züe epps bringe-n-
In dem Gschlamassel, wenn i tichti schanz. –
Wie gsaat, jetz weckt mi d Hoffnung nimm eso;
Nurr hie un do noch kritzelt sie mi als
Un wischpelt: Witt nit ufstehn? Stibber di!
Diin Zitt wurd aau noch kumme. – Awwer ich
Denk mer: Du falschi Hex, vun Johr züe Johr
Hesch mi züem Narre ghett; jetz haww i's dick,
Denn was züe viel isch, isch, bi Gott, genüe,
Un wenn d aau noch so krische thätsch: Se kumm!
Mich liejsch nimm üs em warme Bett evor;
I kehr mi uf em Strohsack still erum
Un düsel wittersch uf em andre-n-Ohr.

Ob Kinder nit e Vorgfiehl hann züewile.

Ob Kinder nit e Vorgfiehl hann züewile
Vun Demm un Zellem? Lauft mer gescht miin Eltschti,
E kleins Persenel vun drei Johr, eriin
In miin Studirstubb, gaaxt mer luschti vor
Vun sine Puppe-n-un siim Schweschterle
Un lacht un springt un jüxt, – un ich thüe mit,
Wie sichs furr e räächtschaffne Pappe schickt.
Uf eimol – weiß der Kückück – heert diß Kind
Ze lache-n-uf un lehnt sich an miin Knei
Un gückt ganz müderi mit große-n-Aue
Vor sich in d Luft niin, gitt kenn Antwort meh
Un macht e Gsicht als wie e Herr Professer,
Wo sich epps Gscheits denkt odder epps räächt Dumms. –
Do bin i selwer still un trüri worre,
Wie i de kleine Wurm habb traime sehn:
Wer weiß, was vorgeht imme Kinderkopf,
Wenn so d Gedanke-n-üs em Hisel flieje?
Am End hescht miin Natur gerbt, armer Tropf,
Un ahnsch, was dir in dere Welt kann bliehje …

Mir zwische Basel un Landau dheim.

Mir zwische Basel un Landau dheim
Sinn langsam uf de Fieße
Un schlaaue nit glich Purzelbaim,
Wenns gilt, uns ze-n-entschließe;
Doch wemmer uns epps vorgsetzt hann,
Noh ändre mer kenn Tipfel draan.

Noh ziele mer direct uf d Schiib,
Un gitts e Geejepreddi,
Se wachse d Knoche-n-uns im Liib;
Mer wäre wild un stetti.
Do kenne Johr um Johr vergehn,
Mer halte-n-üs un bliwe stehn.

Eersch wenn d letscht Hoffnung zammeschnurrt,
Uns ufräächt durchzedrucke,
Thüen mir uns aau, so schwers uns wurd,
In Gottes Namme ducke
Un renne – Himmelsakerment! –
Mit unserm Schäddel geeje d Wänd.

Es isch diß freili selte gsund,
Denn in de meischte Fälle
Geht d Hirnschal an der Müür züe Grund,
Un d Müür bekummt nurr Dälle;
Doch s gitt gottlobb aau Kepf im Land,
Wo feschter sinn als jedi Wand.

I habb emol als ganz e kleiner Büe.

I habb emol als ganz e kleiner Büe
Miin Mamme gfrööüt: Was isch denn diß – der Teifel?
Der Pfarrer, wo de Pappe s Letscht hett bsüecht,
Un em Großpappe sini Kieferknäächt,
Die redde vun em un die kenne ne. –
Do hett miin Mamme in der Kindersprooch
Mer d Eieschafte-n-üsenandergsetzt
Vum Teifel: daß er Nieme lide kann
Un Jedem wehthüet, wo's nur ewwe geht;
Er isch halt s Geejetheil vum liewe Gott.
Gott soll mer lieb hann un de Teifel hasse. –
Nein, haww i gsaat, de Teifel hass i nit;
Er düürt mi, daß grad er so bees müeß sinn.
Was kann er denn derfurr? – Do hett miin Mamme
Statt ere-n-Antwort mer e Schmitzel genn
Un hett mi aangelüejt, – wie Eine halt
E Mamme-n-aanlüejt. Drissich Johr ischs her.
I bin kenn Biewel meh; doch ow i iwwer
De Teifel jetzt epps Gscheiters wißt ze saaue-n-
Als zellemols, vor zwei Mol fuffzeh Johr, –
Diß weiß der Teifel!