Autorenseite

 << zurück 

Anzeige. Gutenberg Edition 16. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

Kassen mit de Hummel.

Stuv achtert Eckstedter Holt in en lüttje Lehmkat oppe Heiloh seet en junges Mäten, den Kopp inne Hand stütt un seeg gedankenvull ut't Finfter. De warme Namiddagssünn blitz dar spegelhell oppe lüttjen Ruten, un dar buten leeg de brune Heiluh in deepe Middagsrau to slapen. Keen Lurk steeg darut tohöch, un keen Fritsch hüpp daröwer lank, nich mal en Lud wurr hört, als af un to vun't neege Holt herüwer en Drossel, de dar inne schattigen Böken seet to fleuten. Dat weer Sünndag, un Sünndagsfreden öwer de ganße Welt. Se harr ehr Knüttüg in'n Schot un en opslan Gesangbok vor sich oppen Disch; mit ehr Gedanken awers ganß wo anners, harr se beides wul all lang vergeten un kek na buten achter en Reeg vun bunte Krutpütt, de dar man knapp so veel Platz för ehr leten, als se nödi harr, um mit de groten düstern Ogen dartwischen dörtokiken. Vun Haar noch bruner als de brune Heiloh dar buten un vun Mund noch roder als de roden Krammbein dartwischen, weer't en Gesich, als hör't en Engel. Oppen Kopp leegn ehr in'n krusen Kranß twee dicke blanke Flechen, un en lüttje Burnmütz hung daröwer, de dar blinkern de' vun Gold un Parln, un wovun dat brede blaßrode siden Band oppe drallen Schullern herünner füll bit ganß öwer ehrn knepschen Spenser. En Rock vun dicke Wull in Rot un Grön un vull vun smucke Foln un Krüsen, en sneewitten Platen darvör, un en Paar blanklakeerte leddern Tüffeln öwer de lüttjen runden Föt, so seet se dar, en Mäten so smuck un schön, dat't richti en Lust weer, ehr to betrachten. Se heet Maria, un harrn't de Ecksteder man wußt, dat dar ock oppe Heiloh Rosen wassen künnt, so harrn se ehr wul all lang en Heidros nömnt, nu awers heet se nich anners als smuck Maria oppe Heiloh. Se weer arm un arme Lüd Kind; ehr Moder weer sit en Jahr bi Gott den Herrn, un ehr Vader weer en ole Daglöhner, un de lüttje Kat sin Egendom. Des Summers grav he Törf, un des Winters mal he Mulln und Schüsseln, un sin. Maria, sin enzi Kind, sorg för't Eten un för de Husholn. Se kunn't ock gut, denn bit ehr twintigst Jahr weer se inne Fremm we'n un toletzt bi'n Kaspeluagt inne Borg, sit awers ehr Moder storben weer, harr de ole Jochen Blom sick ni länger ahn sin Dochder raden kunnt un ehr heröwer halt. Dat harr wul hart för ehr holn, un de ole Jochen harr't uck dütli nog mark, denn dar günd achter de Bargen harr se wat laten muß, dat ehr leewer als't Vaderhus un de hele Welt. Af un to weer he wul mal röwer kam'n, un ock dar buten oppe Heiloh harr de Leevde ehr stillen, glücklichen Stunn hatt, – sit en Monat awers – – wo weer he blebn? – Dar buten weer't eensam wurrn un still un truri, un inne lüttje Kat weer för't Glück keen Platz mehr; un en ole Vader gräm sick um sin hartleev Kind, denn se wurr still un jümmers stiller, un he kunn't nich ännern un ni möten.

Böse Lüd werrn dar kam'n, un mit Snack un Sluder harr't keen Enn hatt. Inne Borg, sä'n se, harrn't de olen Wiwer all lang seggt, nu awers wussen't ock all de jungen, un öwer kott oder lang wurr dar mull seker mal wat passeern. Für Maria meer't all nog we'n. Sitt dar eerst en Worm ünner de Wuddel, so lett en Blom de Bläd hangen, un kummt de Wehdag in't Hart, so geit de Freud vunne Backen. Se harr ehrn Vader vundag heröwer schick, un nu weest du't, worop se lur; – hest du awers deeper sehn in ehr deepen Ogen un hebbt se di blank düch als vun en Tran, so weest du't ock wasücken un wadenni.

De stille Namiddag weer alleben vöröwer gahn, un Maria seet all lang ni mehr achter de Krutpütt, als ol Jochen ut de Borg gung mit nix als mit en stewigen Dornstock inne Hand, un dochen mit en Drach so swar, dat de ole Mann sin Deel harr daran to slepen. Wat de Lüd to snacken wussen, harr man leider sin guden Grünn, so much em't ock wul hart nog we'n, sin enzi Dochder en Nahrich mittobringn, de ehr Glück för lange Tid ünnergrabn würr, un vellich, wer kunn't weten, ehr, Gott weet wat sunst noch, kosten kunn. Un dochen, weer't ni dat beste, ehr forts de reine Wahrheit tu seggn? – En bös Unwedder kann dar in'n Ogenblick wul all veel schaden, awers en slechte Tid mit Anfang un keen Enn deit dar noch ari wat mehr. De ole Mann weer ock to openharti un to ehrli, um mit glatte Wör to legen un tu bedregen, un so harr he sick't denn vörnahm, ehr to seggn wat he hört harr un ünnerwegns wul mehr als een mal den leewen Gott all bed un Mot un Bistand för em un för ehr un um en Enn, dat ehr den Freden wedder bröch.

Als he to Hus ankeem, weer't all schummri wurrn. Maria harr em sin Eten oppen Disch sett un seet achter en lüttje Trahnlamp to neihn. Ehr Ogn mecrn natt, un dat witte Neihtüg let, als weern de Tran darop hendalfulln, Se sä keen Wort, als ehr Bader inne Döhr tre, seeg em awers mit en paar Ogen an, dat't em dör un dör gung. He drück ehr de Hand un strakel ehr de Backen, wat he awers seggn harr, wull dar ni rut, un keen Wort gung em ömer de Lippen. Doch sör ehr weer't nog; – se harr ehr Not, sick to holn un slek sick na de Kamer hin un lä sick öwer't Bett to ween'n, un bi ehr seet tonüßen ehr ole Vader, sin Kopp vull Sorgen inne harte Fust stütt un inne anner de Hand vun sin Dochder, Dar binn awers inne lüttje Stuv oppen Disch stunn dat Eten, ebn als vörher un keen Mundvull weniger. De Lamp weer utbrennt, un de helle Mand smeet sin blekli Lich still un ensam dör de bliern Ruten.

*

Merrn inne Borg mank en Klus vun Ipern un hoge Eschen kek dar en fründli Burhus dör de grünen Telgns un lach een bi Summerdag mit sin smucken Grashof un en Gardn vull Kanehlbüsch un bunte Blom rein so fründli inne Ogen. dat't richti en Vergnögen weer un en Staat för't hele Karkdörp. So'n glatte, rotbunte Mür mit de utkalkten, sneewitten Fogen, so'n blanke düsterbrun malte Fenstern un Döhrn, un vor alln so'n prächti, blau anstreken Stakett lingelanks vör de Front un rund herum um'n Blomhof, harr dar ock keen tweet Hus mehr optowisen, vellich wul gar nich een in't ganße Kaspel Borg. Man schull wull meen, dar wahn de Vullmach, oder sunst so een, to'n minnsten doch en Mann, de dar sin Saken ut en Eff-Eff verstahn de', un dochen weer't man en halme Hof un sogar noch een vun de lüttsten in't Dörp, un de, den's tohör, weer Kassen Boje, oder kottweg Kassen, mit den Ökelnam, de latinsche Bur, wat dar oppen Lann meisttiden so veel tu seggn hett als en Bur, de vellich allns annere, awers man blots keen Bur is. Un sodenni verheel sick't denn ock würkli mit Kassen Boje. Egntli harr he studeert. He wull Afkat warrn, harr awers malins in duner Wis' un rein ut Öwermot mit een vun sin Professers des Abnds oppe Strat Spektakel anfungn un em een an de Ohrn gebn, un dar harrn se em denn to Straf ut Kiel herutjagt un mit sin Afkatenlehr weer't für jümmers to Enn we'n. Tonößen weer he Schriwer wurrn bi'n Kaspelvagt inne Borg. Sin Onkel dar, en Ole Bur ahn Kind un ahne Küken, harr em de Sted verschafft, un dat weer ock desülwige we'n, de em vorher studeern let un den he't nu sogar tu verdanken harr, dar he Bur weer, un en smucke halwe Hof sin Egendom. De ole Hinnerk Boje weer dar meist gänzli ahn Fründschap we'n: sin enzi Broder un den sin Fru, den jungen Kassen sin Vader un Moder, weern all lang dod, un so weer de afbraken Student de enzi wurrn, de dar to Hinnerk-Ohm sin Hab un Gut, wenn he't anners nich an fremme Lüd vermaken wull, de neegste Arv weer. He harr't wul noch lang nich in'n Sinn hatt, de Ogen totomaken, harr't dochen all muß un sogar so gau, dat dar ni mal so veel Tid to en Testament för em öwri wesen weer, un als de guden Borgers em den letzten Mehlbüdel tu Ehren vertehrt harrn, harr den Vagt sin Schriwer den ganßen Kram arvt un Blackfatt un Posen för jümmers to'n Deuwel smeeten. Vun Ansehn weer Kassen en Kerl, de sick kämmt un wuschen harr. Slanksch un staatsch vun Figur, mit kruse gehle Haar un smucke blaue Ogen, söch he an Schönheit mank de jungen Lüd inne Borg würkli sinsliken. De Borger Deerns harrn em awers dochen in'n Kiker un wiken likers alltohopen bang vör em ut'n Weg, denn de Lüd wulln seggn, he weer in Kiel oppen Duell we'n, un harr dat Mallör hatt, een vun sin Kameraden dod tu scheeten, un darum harrn se em wegjagt un dat weer dochen gar to gräsi! – Darto keem awers ock noch sin snaksche Drach: he gung dar meisttiden noch in Tüg, als he't wul froher da'n harr, in witte Hemm un mit bloten Hals, ahn Meß un ahne Dok, un dat weer inne Borg su veel als en Kummedijanten-Drach, un mit en Beijatz wull dar dochen leewers keeneen geern wat to do'n hebbn. För'n Vagt sin Schriwer weer't awers ock ganß enerlei, denn he harr dar ja all lang sin vulle Deel bi sick in't hus hatt, un dat weer de smuck Maria ut Eckstedt. Se harrn dar lang all heemli mit enanner friet, tonößen awers, als Hinnerk-Ohm sin halwe Hof an em öwergahn weer, sick gehüri tohopen verlavt, un so weer't kamn, dat Kassen Boje weer Bur wurrn inne Borg, un sin Brut de smuck Maria uppe Heiloh.

*

Welke Hüs wider un inne sülwige Strat, wo de latinsche Bur wahn, seet en Kopmann to Hür mit sin Dochder. Se weern fremd inne Borg un Juden ut Hamborg un eerst sit en tein Wekens Tid hier ankamm. He harr en Laden mit Bomwullntüg un Putzelleinwaarn, un inne eerste Tid meer't mit sin Handel ganß gut gahn. Tonößen awers weer't bi lüttjen jümmers slechter wurrn, denn he harr all en paar mal de reine Bomwull für schier Linn verköfft un dat weer de Borgers dochen en beten gar to lumpsch we'n. Se nömn em darum ock nich anners als de Jud un meen'n, ob se em ehr paar Schüllnk bröchen oder ni, dat weer mul ganz enerlei, un en Mann in den sin Hus dat püker un staatscher tostunn als bi'n Vagt un Preester, de kunn dar ock wul all so klar warrn, ahn dat he't nödi harr, mit de Ehl achtern Ladendisch to stahn un sin Kundschap to beschummeln. Keeneen geev sick darum mehr mit em af, un keen Mensch wull dar noch wat mit den Hamburger Juden to do'n hebbn un inne Fenstern hungn sin Saken to verbleken. Dochen weer dar een, de dar geern mal bi em seet, un dat weer Kassen-Boje, sin Nawer. Kassen kunn dar nu enmal ahn Menschen ni radn; de Burn weern em awers to dumm, un he för de Burn to klok, un wat ni passen deit, verdriggt sick ni, un sit Maria Blom ut de Borg weer un noch darto so wit fort, harr em all lang wat feilt, dat he eerst inne letzte Tid oppe Nawerschap wedder funn. De latinsche Bur un de Hamborger Jud wurrn denn ock bald bi Lüttjen Frünn, als Kassen sä, wil de Hamburger de enzi weer, de inne Borg für em passen de', als de Burn awers seggn wulln, weil de Jud en Dochder harr, de dar en wahre Prach vun Schönheit weer. Se harrn ehr man eerst eenmal sehn, malins oppen Sünndag, als se mit ehrn Vader spatzeern gahn de', awers vun de Tid an weer dat hele Dörp vull darvun. Umme Nack harr ehr en Kranz hung'n vun gneterswatte Lucken, un ehr blanken düstern Ogen harrn blitzt als en paar Edelsteen; sunst weer se witt we'n, noch witter als en Lilg, un ebn so smuck un fin un mit en Knep als de slankste Harfendeern. Ehr smuck siden Kled harr dar lang achteran öwer de Steen sleept, un en gollen Uhr harr daran bummelt mit en dicke gollen Ked gantz um'n Hals. Un en Schirm harr se hatt vör de Sünn, un en Umslagerdok uun Spitzen un Tüll, un so weer se lanks de Strat swevt als en Summervagel dör de Luf, – un inne Dührn un Fenstern harr't vull stahn to kiken. Tonößen harr se sick nümmer wedder sehn laten; – Des Abnds awers ünner den Jud sin Fenstern to lurn un ehr mal singn un speln to hörn, weer en wahr Vergnögen für alle Borgers. Se wuß de schönsten Leeder un kunn se herutslan als en Nachtigall, wul ebn so fin un söt, dat een de Ogn darvun öwerlepen und dat Hart in'n Bossen smölten wull. Dat weer de Juden-Rosa, sin enzi Kind, un en Prachstück vun Mäten.

Mit de lüttje Kat awers oppe Heiloh wurr't för Kassen bi lüttjen all bald jümmers mehr enerlei. Wo blev ock Maria, wenn he ehr vergliken de' mit en Deern als den Hamborger sin smucke Rosa. Se kunn ja ock ni sticken un ni singn un speln, se kunn ja ock keen Engelsch, un Gott weet, wat sunßen noch mehr, ni mal ördntli hochdütsch kunn se snacken, un ehr glatt Gesich weer ock dochen egntli man en Burros' gegn so en Lilg vun Mäten als den Jud sin witte Dochder. Wat harr't ock för Not?! – se würr em sach vergeten; in Kiel harr't ja all so menni anner da'n, un en Burdeern paß dar ock dochen egntli man wat slech bi en Studeerten. Je mehr he daröwer nadach, desto flidiger gung he oppe Nawerschap, un sit en veer Wekens Tid weer ock des Sünndags na de Kat achter't Holt keen Kassen Boje mehr heröwer kamn. Den Juden weer't recht; so klok als Kassen ock wesen much, de dare snack em likers um un um, un mal he sunßen noch öwer em denken much, dat beheel he still för sick alleen. Dat wahr ni lang, so weern sin Dochder un Kassen hemli mit enanner verlavt. – Inne Borg wussen se't awers all alltohopen, un als de ol Jochen des Sünndags darum heröwer weer, harr he't all tu hörn krign kunnt vunne Jungens oppe Straten.

*

De arm' Maria! dat gung ehr neeger als vör en Jahr, als se mit ehr Moder na Hasted fahrn. Bischuerns düch ehr wul, wenn se man eerst dod weer, un dochen, wa fast hölt dar ni dat Menschenhart an sin Höpen! – Wat wull se darum gebn, let sick allns noch ännern! un wa leev wull se em hebbn, seeg he't man noch in, un kreeg, se em man wedder! – He weer ja dochen ni slech, – un lichsinnige Menschen leten sick lich verführn! – – Wenn de böse Jud un sin Dochder de Schuld alleen harrn?! – – He harr ja dochen so veel, so veel all vun ehr holn! – – vellich en Wort, – – wer kunn't weten! – – wenn't ehr lücken de'! – – – se muß heröwer, – se muß't versöken!

De Jud weer jüst na Hamburg, und dat weer op en Sünndagnamiddag, als Maria sick oppen Weg na de Borg mak. Um en paar Stunn muß't all schummri warrn; se harr't so bereknt un mit Willn so lang töwt, denn se schaneer sick vör de Lüd inne Borg un wull um alles inne Welt ni bi Dag in't Dörp herin. Ehr Vader bröch ehr bit an't Holt, un gegn Abend wull he de Kat affsluten un ehr wedder inne Möt gähn. Als se inne Borg ankeem, seeten de Lüd all bi Lich un de Straten weern lerri. Se slek still un schüchtern daröwer hin, bit na de Sted, wo Hinnerk-Ohm sin halwe Hof leg, bi Kassen Boje weer't awers düster, un de Husdöhr weer verslaten. Dar hör se mit eenmal wat singn, vunne Nawerschap heröwer klung en smuck Leed, un als se sick umdreih un darna hinhör, seeg se en Kopmannshus, wo dar to ehr Tid noch keen Kopmann wahnt harr un wo de Laden düster weer, de Stuv awers smuck un hell. Se heel den Aten op un slek sick schüchtern anne Mür henlank! weer ehr't dochen ebn so we'n, als harr dar een sungen, den sin Stimm ehr dör un dör gung. Un dat Leed kenn se ock un als se neeger keem, weer't dütli to hörn:

Drei Lilien, drei Lilien
Die pflanzt' ich auf mein Grab,
Da kam ein stolzer Reiter
Und pflückt' sie wieder ab;

O, Reitersmann, o, Reitersmann,
Laß doch die Lilien stehn!
Ich soll den Herzallerliebsten
Ja nicht mehr wiedersehn!

Und sollt' ich heut' noch sterben,
So bin ich morgen tot,
Dann begraben mich die Leute
Um's frühe Morgenrot.

Dat weer ja sin Stimm! – dat weer sin Leed! – He harr't ja all jümmers sungn als he noch bi'n Vagt als Schriwer weer. De dar awers mit em sung so hell un Lochen so lisen, als se noch nümmer en Menschenstimm hört harr, un de dar speln kunn als keem't ut de deepste Seel, so söt un wunnerbar, – schull se dat we'n?! – – – Wa dat Blot ehr lanks 'n Rügg schot! – wa dat Hart ehr to pochen wurr?! De Gardin weern tohopen steken, anne eene Sit vunne Wand awers weer ebn so veel Platz, dat en paar Ogn dazwischen dörkiken kunn. Nu weer't still; – – – se bög den Kopp vöröwer un seeg herin, – – dar seet Kassen, un neeg bi em achter't Klavier en Mäten, dat dar ehr en Engel liker seeg als en Menschengestalt. Se le' ehrn witten Arm um sin brune Nack un strakel em de gehlen Lucken achteröwer; Maria awers dar buten wurr't düster vor de Ogn, de Been wurrn ehr to bewern un de Kupp to susen, se de' en lisen Schrei un sack dar hin lik ünner de Fenstern anne Mür hendal in'n Rünnsteen. Dar binn awers weer't we'n, als wenn buten wat stehnt harr! se leepen beid na't Fenster un seegn hell un dütli, wa en Mäten als dod ünner de Mür leeg. En paar Menuten later harrn se ehr rindragn, un als Kassen ehr bi Lich betrach, kreeg he en Farv als de kalkte Wand. He mutz sick saten un sin Plan weer gut, – vellich kunn he lücken. De smucke Rosa leep na Water un Hoffmannsdrüppen un de' allens wat dar man jichens mögli meer, um dat arme Mäten wedder to Besinnung to bringn. Als se de Ogen endli apen da'n, rich se sick inne Höch un lang na Kassen un stehn lisen sin Nam. Un Kassen hölp ehr op un meen, se weer wul krank un snack bister; un wenn se em man seggn wull, wakeen se weer un waneem se herkeem un hinhür, so wull he een krign, de dar mit ehr gähn un ehr hölpen schull. Dar seeg se em an mit ehr smucken blauen Ogn, so wunnerbar un so truri, dat't ock en Bösewich harr week maken kunnt. Twee grote helle Tran parln ehr öwer de Backen, un ahn en Wort to seggn gung se wedder fort un in ener Tour ut de Borg herut. Buten't Dörp awers sett se sick dal un ween bitterli, un so seet se noch, als ehr Vader keem un mit ehr na Hus gung.

Kassen sin smucke Brut awers snack noch lang vun den wunnerbaren Abend mit dat Mäten, un alle mal veränner he denn sin Kulör un meen, dat weer mul en Verrückte wesen, de dar vun Verstand weer un enerwegns weglopen.

*

En beten Snack, un weer't ock man um nix, wa lich kann't bischuerns kamn un wa lang kann't duern; wat Wunner denn, wenn dar würkli mal wat passeert is, wurömer to snacken sick't de Mögde noch gehöri mal lohnt. Inne Borg harrn se denn ock en Mundvull kreegen, woran't noch up en lange Tid wat to kauen geev. En brav Mäten sitten to laten, weer all Sünn un Schann, ehr awers lik in't Gesich to leegn, ehr nümmer sehn un kennt to hebbn un ehr't sogar darto noch to seggn, dat se den Verstand verlarn, – dat weer Spott an ehr Elend, un de grötste Slechtigkeit ünner de Sünn! Vun Ecksted her harrn se to hörn kregn, dat Maria hel slech leeg; de Proviser harr't ock vertellt, un na de Mixtur to reken, de se kreeg, muß't en Nervenfewer we'n, oder sunst en hitzige Krankheit in'n höchsten Grad.

De latinsche Bur un de Juden-Rosa harrn sick tohopen verlavt, un malins des Abends weern welk oppe Lur wesen, de dar wat hört harrn, dat gans wat Apartigs weer, un warum de Borgers sick ni genog to vertelln wussen. Toeerst harrn se dar binn öwer de Hochtid snackt un se weer fast sett wurrn op Allerhillgn; tonößen awers harrn se't buten ock noch klar un dütli hörn kunnt, wa de Hamborger Jud un Kassen Boje daröwer diskerreert harrn, dat't wul sach dat beste weer, ut de Borg fort to tehn un rop na Hamborg, wo mit'n Handel noch wat to maken weer. Un Kassen wull sin Bursted verkopen un sin Geld mit in't Geschäft steken un mit sin Swigervader tohopen den Handel dribn, denn inne Borg, harr he segg, much he ni dod wesen, veel weniger lebenni! De meisten meen'n, dat he't wul sach darum de', wil he ock vunne Burnwertschap egntli man bitterweni verstunn un mank de Burn ungefähr datsülwige weer, wat en Häv twischen de Vageln in't Holt; keen Mensch keem dar mehr ömer sin Döhrlehn un keeneen geev sick mit em af; up em hacken un snacken de'n se awers alltohopen. Un dochen leeg de würkliche Grund noch in hel wat anners. Wenn Maria mal wedder so'n Infall kreeg, als malins des Abends, – kunn se em nich allens verpurrn? un muß he ni vun Glück seggn un sick sülm daröwer wunnern, dat't damals noch so gut för em aflopen weer? –

Wenn awers de Jud oder sin Rosa Wind darvun kreegn, denn weer de Deuwel inne Papiern, un sin smucke Brut weer he los, un darto noch blameert für alle Tiden dör't ganße Kaspel! – Dat Slimmste awers, wat de Borgers noch wussen, weer vunne Juden-Rosa un ehrn Vader. En Schipper ut de Wilster, de dar malins en paar Dag inne Borg weer un tofälli en Blick vun ehr kreegn harr, wull ehr all mal in Hamburg sehn hebbn, un wenn't desülwige weer, wo he mul meist sin Kopp up setten kunn, so wuß he nog un mehr als tu veel! – Mit en gollen Uhr, harr he ock noch segg, un en siden Kled seeten in Hamburg de Deerns vör de Fenstern, waneem se't awers herkreegn, dat weer hel wat anners! – –

Un öwer den Jud sä'n de Borgers sogar toletzt, dat he ni mal de Juden-Rosa ehr Vader weer, un wat sin Rikdom anbelang, so wussen se ock all, waneem de Klocken hungn, denn he harr all lang op en Viddel-Jahrs Hür torügg stahn, un als he ehr endli betalt harr, weern't wul sach vun Kassen Boje sin blanken Speetschen we'n.

Op düsse Wis' wurr't mit de Sluderi vun Dag tu Dag jümmers duller; wat noch ni weer, kunn ja ock warrn un wurr dar tosett, un bald leten se den Jud un de Juden-Rosa keen ehrli Haar mehr. De Borg weer se ebn so verleid't, als Kassen Boje, un all dree wulln se nu all je eher, desto leewer, dat't man eerst na Hamburg heröwer gung.

*

De Harst fung an, sin Gold tu streun, un dat smucke Summergrön weer gehler wurrn un jümmers gehler. Vunne Kuppeln weern de letzten Ahrn, un keen Drossel seet dar mehr to fleuten; sogar de Heiloh harr utblöht, un en Ros' darto, de dartwischen stahn un wussen harr. Weer de Krankheit ock vöröwer, so weer't Glück dochen hin, un für Maria dat Leben nix mehr. Un witt weer se wurrn, noch witter als de witte Juden-Rosa, – un still, noch stiller als de stille Heiloh in Summermiddagsrau: un vun een Dag to'n annern seeg de ol Jochen ehr welken ünner Leid un Sorgen.

Inne Borg awers harr de latinsche Bur sin halwe Hof all verköfft, un mit't Geld weern sin Swigervader un de Brut all vör'n acht Dags Tid herop na Hamborg reist. Allerhillgn weer ja neeg, un vör de Hochtid noch veel dar babn inne Reeg to maken. Vör alln mussen se forts Hüsung hebbn un en Laden vull smucke Waarn. Inne Weertshus meer't dür; wat dar kuntant betalt würr, harr den besten Verdeenst, un wenn se darmit klar weern un allns in Ornung harrn, wulln se wedder torügg kamn, um ehr egen Saken to Geld to maken, un den Brüdigam aftohaln, un denn – schull't eerste de Köst we'n. Bidessen weer Kassen ock klar; he harr to guterletz noch en Bohl öwer allerlei lüttje Saken, de för de Frach to dür un't Mitslepen ni weert weern, inne Borg wurrn se awers an'n Mann bröch als warme Stuten vun Bäcker. Dat weer op en Middeweken, als he mit de Bohl klar weer, un des Fridags wulln se wedder inne Borg we'n, sin Brut harr em sülm utföhrli daröwer schrebn; mit de Hüsung un den Laden weern se all in't Reine, un to Fridag-Middag schull he man in'n Brunsbüttler Haven we'n, um ehr un ehrn Vader dar aftohaln. He gung to Fot na de Wilster un neehm vun dar en Wagn, de em röwer fahr. Se blebn den Fridag awers noch weg un den Sünnabend darto, un als de Damper se des Sünndags ock noch ni bringen de', wurr Kassen unruhi un kunn sick't nich anners erklärn, als dat dar een oder anner wat tostött weer. Em düch dat Beste, man forts herop to reisen, vellich kunn't gar slimm wesen un nödig do'n; se harrn em dat Appegehrhus ja ock schrebn, waneem se loscheern de'n, un in Brunsbüttel noch länger tu lurn, wurr oppe Läng ock dochen gar to langwili för em. He leet sick des Mandags an't Schipp setten un weer all densülwigen Dag des Abends Klock um tein in Hamborg. Wa weer't en Stadt! he harr ehr noch sin Dag ni sehn, un kunn vun Glück seggn, dat he't wust, waneem se to finn weern, denn in Hamburg op gut Glück welke optofragn, weer't dummste, wat sick denken leet. Dat Appegehrhus awers, wat dar in'n Bref stunn, kenn se all, un vun't Dampschipp ut harr he sick en Kerl nahm, de em darhin bröch, Natürli frag he forts na en Mann mit en jung Mäten un nöm ehr bi Nam un beschrev ehr ganß genau, de Weert awers wuß vun nix un sä, dat se bi em ni weern. He kreeg sogar en grot Bok her un slog darin na, wo se alltohopen anschrebn stunn, de dar in't letzte halv Jahr bi em vörkehrt weern, awers den Jud un de Juden-Rosa ehr Nams weern nargns dartwischen. Wat nu? – schulln se sick verschrebn hebbn? – he harr den Breef noch bi sick und kreeg em rut, awers de Nam vun't Appegehrhus weer richtig un keen tweet, wat dar so heet in gans Hamborg. Dat weer jo dochen en wunnerbare Begebenheit, he kunn sick't garni erklärn, un waneem schull he se nu opfinn. He neehm den Weert to Rat, awers de Weert sülm wuß em man weni darin to raden. De Klock harr all öllm slan, un um uttogahn un wider to söken, kunn't so lat wul nix mehr nützen. He blev för't eerste dar un gung to Bett, mit wat för Gedanken awers, un dat he ni slapen kunn, kann wull jedereen sick denken.

Den annern Morrn un den annern Dag un noch en Dag länger leep Kassen herum in Hamborg to söken un tu fragen, un sogar oppe Polizei weer he we'n, awer likers harr he se noch ni funn, un all sin Mögde weer umsunst. De Sak fung an för em bedenkli to warrn; wat schull he na düssen anners löben, als dat se em bedragen harrn, sowul un sin Hab un Gut, als um sin Freud un Glück, denn anne Juden-Rosa heel't em faster als mit dusend Bann un Keden. – Dat witte frame Mäten; – harr de Himmel ehr nich ut de Ogen strahlt?! – harr he ehr nich anbedt, als weer't en Engel we'n?! – un su gräsi schull se mit em spelt hebbn?! – – – He kunn un kunn sick't ni denken; – un dochen muß he't ni?! – un wenn't würkli wahr weer, so kunn de Welt em nix mehr geben, un dat grötste Leid, wat se harr, he harr't denn to smecken kreegen! Dat weer all den veerten Dag, als he dör de Straten gung, un mit en Farv, dat he sick knapp noch lik seeg. He dröm mehr, als dat he wak, un in sin Unglück ganß verlarn, leep he fort un fort un wuß't sülm ni mehr, wasücken un wadenni, – waneem un wahin. All den ganßen Namiddag harr he so herumbistert un toletzt weer't schummri wurrn, un als he sick mal op un um seeg, weer he in en Strat ankamn, als he sick se nümmer in Hamborg weer vermoden wesen. De Rünnsteen leeg inne Mitt un stunn dar vull vun Smutz un Dreck; rechts un links nix als armselige Katen, un allerwegn weer't so eng un small, dat't ehr en Gang leet, als en Strat un knapp mal en Wagen dazwischen dörkunn. Lik vör, wo he stunn, weer en Keller, de doch enigermaten na wat utseeg. De Fenstern weern tohungn, awers inne Stuv brenn all Lich, un oppe Ruten stunn mit gollen Bokstabn »Gastwirtschaft« to lesen. Em düch dat beste, dat he man eerst mal herin gung; he weer matt un möd un wull sick en Ogenblick utraun un toglik mal fragn, wo he weer un waneem dat Oppegehrhus leeg, wo he loscheer un wedder hinschull. Wakeen kann sick awers sin Schreck denken, als he inne Stuu tre! – – För em oppen Sopha seet en feine Herr mit de Juden-Rosa oppen Schot un nich anners, als weern se Brut un Brüdigam. – Kassen wurr so verfehrt, dat he en paar Schritt wedder torügg fahr un sin smucke Brut de' vör Angst en luden Schrei. Se wuß awer likers ehr Rull noch gut genog to speln; denn als Kassen sick nu besunn harr, un truharti ehrn Nam nöm un op ehr los keem, schreg se to'n tweeten mal un frag, op he verrückt weer, oder wat em feil? – denn se kenn em nich un harr em nümmer sehn, un he schull maken, dat he weg keem. Dat weer em als'n Dunnerslag för'n Kopp, he verlar för den Ogenblick sogar de Sprak un flog un bewer ömer'n ganßen Liv. Ehr he sick noch besunn, gung en lüttje Sidendöhr, un herin keem – de Jud. He harr den Lärm vunne Kök ut hört un weer kam, um to stürn, als he amers seeg, wakeen he vor sick harr, stutz he torügg un wurr sneewitt öwer't ganße Gesicht. Doch en Blick vunne Deern un vun den, de dar bi ehr seet, weer nog, um em in den Ognblick to seggn, wat he to do'n harr. He stell sick ganz fremd un tre dar lik vör Kassen hin und frag ein basch un kott, wat sin Begehr weer, un ob he ut't Irrnhus keem, dat he so'n Spektakel mak, un wenn he sick ni pack un sin Mamsell ni tofredn leet, so wür he anne Luff sett.

Dat meer mehr als't liden kunn! – An all sin Geld harr he in den Ognblick noch garni mal dach; – he kunn wul garni mal wat denken; – de Kopp weer em als vunanner, – un wat he de', wuß he sülm ni mehr. – Sin Gesich wurr als mit Füer öwergaten, – dat Blot leep em inne Ogen un de Schum ut'n Mund, – un als en Tiger fahr he op den Juden los un pack em inne Kehl, dat he tohopen sack un na Luff snapp. In dat sülwige keem dar nu ock de anner dartwischen; Kassen muß sin Büt fahrn laten un sick wehrn, un ut de Döhr oppe Strat flog de Juden-Rosa un schreeg na Hölp. Dat wahr man ock en paar Menuten, so flog se de lüttje Trepp hendal un dree handfaste Kerls achter ehr an; un dochen weer't all to lat. – Dar binn harr de fremme Herr sin Taschenmeß herutkregn un weer darmit op Kassen los fahrn. Kassen weer't awers noch to rechter Tid wis wurrn un harr em't ut de Hann dreiht un bidessen, dat se sick darum reeten, weer ock de Jud wedder to Besinnung kam, un harr sick op em störrt um den annern bitostahn. – – Buten hörn se en luden Schrei, un als se herin keemn, leeg de Jud all wedder anne Eer, in luter Blot un mit't Taschenmeß deep inne Boß. De anner harr sin Not, un dat weer de höchste Tid für em. – Da wurr Kassen mit eenmal vun achtern anpackt un vun dree grote Kerls achterröwerreeten, so dat he los leet un lingelangs hendalslog. In en Nu leegn se op em un en Ogenblick later weer he bunn. De Jud awers swömm in Blot un weer en Lik, un dör de Hüser schregn se Mord! un en halwe Stunn later slep de Hamborger Polizei mit en Mörder dör de Straten.

Wa wurr't en Leben inne Borg, als se't toeerst vun'n Kaspelvagt to hörn kregn; an so'n Enn harr wul keen Mensch dach, un de meisten de't dochen hartli leed um den arm Kassen. Meist alle Tag gungn dar nu de Breef twischen Hamburg unne Borg, un oppe Vagti geev't för en Tidlang so veel to do'n, dat de Vagt sin Not harr, dartwischen dörtofinn. De Schipper ut de Wilster harr all damals richti de Wahrheit seggt; mit de Juden-Rosa weer't nix we'n, – se weer en Mäten, als se in Hamborg leider so veel sünd, de dar ehr Ehr für Geld verköpt un ehr Schann todeckt mit Sid un Edelsteen. Se un de Jud harrn all eenmal tohopen seeten un weern tonöß vun de Hamborger Polizei ut de Stadt wiest wurrn, un so weern se damals na Dithmaschen kamn. Natürli wurr de Juden-Rosa forts fastsett un de anner ock, un als de Jud, den de unglückli Stich mit't Tafchenmeß jüst lik in't Hart drapen harr, vun Gerichtswegn ünnersöcht wurrn weer, harr de Prozeß sin Anfang nahm. Dat Mäten weer se awers to flau un ehr Frier ock, – se kunn ehr nix bewisen, un waneem all dat Geld blebn weer un op de Jud dat würkli kregn harr, weer en Frag, de sülm dat Gerich ni lösen kunn, wenn ock keen Mensch daran twiefel, dat Kassen de Wahrheit sä. Wat harr't awers ock nützt, harr'n se't würkli wedderfunn; en Mörder lett sick mit Geld dochen ni fri kopen, un wenn he wat hett, so geiht de Obrigkeit darmit öwer Stür.

Na en halv Jahrs Tid weern se endli mit den Prozeß to Enn. De Juden-Rosa un ehr Frier mussen dreeviddel Jahr to Lock; för Kassen Boje awers weer't am slimmsten – he keem op fif Jahr na't Tochhus.

*

De Stunn verfleegt, un achteran flüggt de Tid; een Ogenblick halt den annern, – un so ward de Dag to Weken, de Weken to Jahrn, un dat Leben en Drom!

Dat weer in'n Mai; de Heben blau un klar, de Sünnschin warm un gollen. Hellfröhli un grön stunn de smucke Welt to lachen; de Lurken sungn, de Drosseln fleuten. – Ut de Eer keken de lüttjen Blom, – un de eersten Summervageln streeken fröhli darömer hin.

Se weern fri un flattern wider, ut't düstere Graff inne gollen Sünn, vun Blatt to Blatt, vun Blom to Blom, – un wider, jümmers wider inne Welt so grön un schön vull luter Luft un Seligkeit un Freuden! –

Un in Glückstadt rasseln de Keden, un apen gungn de Porten, un ock dar keem de gollen Friheit für en Mensch, de dar jammert harr fif Jahr, – fif lange Jahrn in Nacht un Schatten twischen Isen un kole Steen! – He greep na de Sünn. – he küß de grön Böm, un singn kunn he ock als de Lurken hoch öwer em – un fleuten ock als de Drosseln inne Feern! – Weer't nich en smuck Leed, war he wuß?! un harr he't ni so faken all sungn? Drei Lilien, drei Lilien, Die pflanzt' ich auf mein Grab; Och ja! dat gung so smuck; – un he wull't wider singn, – un wider wull he fleegen, ebn als de Summervageln, wider un jümmers wider! – – – – – Un wenn he tonößen dar keem, – – – dar, wo de hogen Bargen inne blaue Luff stunn, – – – dar, wo en Hus leeg mank en Klus vun gröne Böm, – – – en Hus so still un smuck, – – mit helle Fenstern – un rode Mürn – un mit en Hof vull Blum un Büscher, – – – weer't ni sin? – – dar wull he wahn! – – dar weer't so nett we'n! – so nett! so nett! – – – –

Un achtert't Holt – oppe Heiloh, – sin Maria, – sin smucke Brut mit de düstern Ogn un de brun Flecken! – – – Harr he ehr't ni lavt, alle Sünndag wedder to kamn?! – – – wa se em küßt harr, als he gahn weer! – – un wa se an em hungn un em so leev hatt harr! – och ja! – dar wull he hin! dar wull he hin! – – –

Awers he harr en Drom hatt, – en bösen Drom! – Dar weer en Engel kamn, noch witter als en Lilg, noch framer als en Duv; – – un umme Nack harrn em de Lucken flagn, – un lacht un strahlt harr em de Heben ut de Ogen! – Tonößen awers weer't en Deuwel wurrn, – un de Lüd harrn Mord! schregn, – – Mord in en grote Stadt! – – un de Kedn harrn rasselt! – – Hu! wa weer't düster we'n! – un so gruli un so gräsi! – –

Gott Loff! nu weer he wak! – – so weer't denn all ni wahr; – – Gott dusend Loff un Dank!! – –

Segg, kennst du em? – – so dröm he wider; – lat du em gahn un lat em drömn! – wat kunn't ock nützen? – – Du weckst em nümmermehr!

*

Menni Jahr gung dar noch vun Dörp to Dörp dör Dithmaschen en Mann, de verrückt weer un sin Brod mit Singn verdeen. Sin enzi Leed weer dat vunne »Drei Lilien« un wenn he sung, so danß he ok un strek to liker Tid mit en Fellerpos öwer en Instrument, dat dar en Figur harr als en Wedderglas un en Ton als wenn en Hummel brumm. Sin Mütz un Rock hungn em vull vun Bänner un bunte Lappen, de em öwerall, waneem he keem, de Deerns daran neihn, un de he leewer neehm als en Schüllnk oder en Stück Brod; – wullt du weten, wakeen't weer, – gah hin un frag de Burn; – se kenn em all un nömn em: Kassen mit de Hummel.


 << zurück