Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

John Brinckman

Uns Herrgott up Reisen / 1

Dat nägente Kapitel

Vertellt dat, wo de leiw Gott baben up 'n Barg stunn un deip in dat Hart von oll Land Mäkelnborg rinner kek, un wo de bewußte Jemand achtern Duurnbusch bi de Landstrat satt un sihr dormit taufräden was, dat de leiw Herrgott nich dormit taufräden was.

Uns Herrgott was all 'n schön Enn' rinne nah oll Land Mäkelnborg, un de oll Düwel hadd sick all wedder bannig ut de Pust hinkt un hadd all so väl hausten un quüchen un snuwen un prusten müßt von wägen den Snuppen, den hei sick bi Kap Schagen halt hadd, ihre hei em richtig wedder inhalt hadd, un dortau stunn de oll Düwel so väl Pin in sin oll utfroren Sugelsnut ut, dat hei Ach un Weh hadd schrigen mucht un dat hei sick alle Näs lang ne Fust vull Snei von de Grabenbuurt upgrapsen un sei dorinne stäken müßt. Man dunn stunn de leiw Gott mit eins dor baben up 'n Barg still. Dor stunn hei in de vulle scharlachne Glaut von de Morgensünn, de nu wedder blitzblank an den blagen Häwen vör em rupper steg, un dor stünn hei un höll de ein Hand vör de Ogen as 'n Schirm wedder den blitzblanken Schin, de up den handhogen Snei up Wuurt un Muur, Quebb un Kölk, Soll un See, Rusch un Busch, Forst un Schnees, Wisch un Bült, Saat un Feld, Stadt un Land liggen ded. Katens un Timmers, Kirchentorm un Kirchendack blinkerten un blenkerten man so, un de ruhripten Böm let dat in den roden Sünnenschien, as wiren sei all vergüllt worden, un de hellen Strahlen danzten lustig up dat kruse Water von de ein flink Bäk, de dor noch nich taufroren was. So stünn de leiw Gott dor ne lange, lange Tit un kek vör sick hen, as wull hei recht deip rinner kiken in dat Hart von dat olle leiwe Land, wo hei sörre Hans Albrechten un Adolf Friedrichen Hochseligen ehr Tit nich mihr rinner kamen was.

Na, dit kamm jo nu den ollen Satan deubelmäßigen tau Paß, wat de leiw Gott dor baben up 'n Barg grad en bäten still stahn müßt. Neger an em ranner sick wedder tau wagen, dor fählt em de Krasch' tau, un sick sin verfluchte Schülligkeit von em verkloren tau laten, dor verspört hei œwerall kein Neigung tau. Oewer verpusten künn hei sick jo nu en lütt bäten, ahn dat de leiw Gott em ut dat verfluchtige Scheilog kamm un hei sick denn wedder 'n Ümweg viellicht dörch Hungarien un Land Polen maken künn dor achter bi de Slowaken un Kassuwen rümmer, un dor stunn em de Sinn gor nich nah, ja, wenn dat noch Sommerdag wäsen wir. Verpusten künn hei sick nu, un dat ded hei denn ok, un dor verkröp hei sick dunn ünne an den sülwstigen Barg, wo de leiw Gott baben up stunn un wo de grot Landstrat sick rupper winnen ded, achtern groten Duurnbusch, un dor sett'te hei sick up en Graswrausen dal, wo kein Snei nich up lagg, sach nah den Barg rupper, fung an sick so recht binnenklauk un gnittschäws tau grinen, un dunn säd hei wedder tau sick: »Je, kik Hei man, Herring, kik Hei sick man de Ogen ut den Kopp! Väl Schöns is dor nu nich mihr los, sörre wi tauletzt beid dor wäsen sünd. Wat de dörtigjöhrig Krieg un de Swed un Pandur dunn noch œwrig let, dor heff ick de rugen hannoverschen Hamels un Heidsnucken von de Reichsexkutschon mit dörchwintert un Korl Lepulten sin Supbütten von Russen vör den Drank mit stellt. Je ja, je ja! wat Hei woll meint, Olling, hi – hi – hi! Vull so dumm, as wi utseihn daun, sünd wi nich, un nu hett de oll Fritz mi noch en lütt bäten mit tau Hülp kamen müßt un hett mi den ollen Mählsack mal richtig mit utstöwen un utkloppen hulpen. Ewig Schad is dat un blifft dat, wat dat nich noch 'n poor Stieg Johren länger wohrt hett, denn hadd ick sacht den letzten Buern ut Sinen mäkelnborgschen Tempel dor ruter halt. De oll Fritz, de was nich so, kann ick Em seggen, de was drist un gottsfürchtig, de frog nich ierst lang, de hett bannig väl Kanonenfutter veraast sin Tit, kann ick Em seggen. Je, tell Hei man, Herring, tell Hei man sin Schap nah; tellt Schap frett ok de Wulf, hi – hi – hi! Je, weit Hei noch woll, as Hei tauletzt hier was, dunn hadd Hei sick jo noch so väl freut, besinn Hei sick mal, wat Hei min leiwen Dagdeiw von Kuttendrägers un Nonnenflurtens mit einen Slag all los worden was. Je ja, je ja! Dat segg ick man, Herring! Dat kümmt dorvon her. Dat hett Hei nu dorvon! Sleihst du minen Juden, slah ick dinen Juden. Hei hadd dunn noch sonn grot Rosinen in 'n Sack hatt un hadd noch meint, wat dat doch nu för schönen Platz gaff för mihr lütt Lüd un mihr Minschen, mit all den schönen fetten Klosteracker, wo min leiwen Dagdeiw dunn noch von mit 'n witten Stock runner müßten. Je, de Düwel hett en gaut Gedächtnis, dat sall wohr wäsen! Ick argert mi dunn noch so väl, dat ick hadd platzen kunnt, weit Hei noch woll?, as Hans Albrecht dunn noch Michel Bären, den letzten Kuttenmajur, ut de Marnsch Karthaus un ut Sin oll Büffelkoppsland ruter jög. Ick hadd dunn noch Blaut weinen mücht. Nu is dat Brüden œwerst mal en lütt bäten ümgahn. Wohr is dat, min ollen Kutten is Hei nu ahnig, man Sin leiwen Buern ok. Dor is nu sonn Hagelslag œwer hengahn, dat lohnt jo sin Utsaat nich. Dat richt't sick in alle Ewigkeit von sülwst nich wedder up, dat litt jo de Ritterschaft dor nich. Denn kennt Hei den Junker dor nich, Herring! De bitt sick jo leiwersten den lütten Finger af, ihr hei Sin inslacht'ten Buern, de ick sonn Narr was un Em noch œwrig let, ut de Päk wedder ruter gifft. Un wat de Landschaft dor is, je wat will de un wat kann de grot? De ward nahst noch naug schrigen, wenn sei man ierst de richtigen Nackensläg dorvon wegkriggt un ehr Gewarw tauletzt noch snurren gahn kann bi den Junker. Denn helpt ehr dat œwersten all tausam nich mihr. So möt 't kamen, seggt Neumann. Nee, nee, Herring, dor wiren wi wäst un de Freud hadden wi hatt! Hadd Hei mi min katholschen Papen man laten, denn hadd Hei nu säker ok noch all sin leiwen Buern dor vörfunnen. Schad is dat, Herring, wat ick Sei von hier ünnen ut nu nich en bäten int Gesicht kiken kann, dat süll mi doch bannig hœgen, wo Sei sick nu woll argern daun, un wenn de Herrgott sick argern möt, dor ward de Düwel nich mager von. Nee, de nich! Hi – hi – hi!«

De leiw Gott dor baben up 'n Barg sach ok richtig so verdreitlich ut as 'n branddüchtigen mäkelnborger Oberentspekter, de vierteihn Dag' von Hus fuurt wäsen is von de Begäuderung up den Starkenhandel nah Land Jever rupper oder so un de nu wedder trügg kümmt un ne schöne Kuddel-Muddel vörfinnen deit, so schandbor hett de tweit Wirtschafter un Kaffschriwer, de Vagt un Stathöller dor hantiert un wirschaft't, œwersten ok allens verkihrt, allens gegen de Instrukschon, rein ahn Sinn un Verstand, grad as Nachtwächters un Kätelflickers, de dümmst oll Klutenpedder hadd dor jo mihr Insichten von hewwen müßt, sonn dumm Jung' ut de Stadt, de noch nich drei Maand bi de Wirtschaft un drög achter sin Uhren is un de noch kein Rübsen von Raps un kein Schapskrinten von polsch Bohnen tau ünnerscheiden weit, hadd sick dor jo nich dummer bi stellen künnt. De hewwen dor jo woll gor de Hahns tast't! Nee, wat tau dull is, is denn œwersten ok rein tau dull un tau arg!

»Ja, ja!« säd de leiw Gott, »sleihst du dor man ne halwig Stunn lang de Ogen von weg, denn schuwen s' glik de Kor in den Dreck. Ick hadd sonn schönen Plan grad mit desen Placken Land hier, un nu is dat all kunterkariert un de Pott so gründlich in Schören, dat dor en Johrhunnert œwer hengahn kann, ihre hei sick rundherümmer wedder dicht beknütten lett, so dat hei keinen Druppen dörchlett un dat vulle Mat höllt, up dat ick em von Hus ut eikt hadd. De Krœtendingers de! Spräken ümmer so väl von de göttliche Ordnung un richten sick achterher doch ümmer nah den Düwel sin Rezepten! Sei hewwen dor ok richtig nich einen einzigsten von min arm ollen Buern wedder upbugt, de dor tau Grunn' gahn sünd dörch dat grote Elend, dat de Minschen sick ümmer sülwst anrühren daun, wenn sei mi mihr Ihr tauwennen willen, as ick von sei verlangt heff, un wenn sei sick dat sülwst vörleigen, sei daun dat man ut wohre Leiw tau mi. Sei meinen Wunder, wat sei daun, wenn sei mi ehr halwig Hart tauwennen un dat anner halw den Satan laten, dat de dormit sin Unwäsen driwen darwt. Halw Hart, Düwels Part! Ganz oder gor nich! Ehr heiles Hart will ick ungedeilt, un de Fräden tüschen mi un sei ward nich ihre wedder herstellt, as bet sei mi dat ganz tauwennen. Funnen Gaut, stahlen Gaut! Wen hürt de Geldkatt tau, de up de Landstrat von dat grot Elend liggen blew? Wo stünn dat schräwen, Junker, dat du di dick fräten süllst ut de vull Buernkiep, de dor noch liggen blew? Dat 's mi ne schöne Negstenleiw wäst! All den schönen Acker, den ick grad den lütten Mann taudacht hadd in alle Ewigkeit as arw und eigen, den heww sick de groten Hœw' dor nu jo tauleggt un sick ranner pläugt, wat sei von mintwägen nich bikamen ded. Grad as wenn mi üm den gröttsten Hoff mihr tau daun was as üm den lüttsten Brinksitter un as ob ick dor einen einzigsten von missen mücht un hei mi nich unnod afgüng. Hadd ick nich Eikeln un Bökeln naug nahlaten, dat de Buer, denn' de grot Windbruch in Rusch un Busch smiten müßt, gaut un girn hadd wedder ansamt warden kunnt? Ick mag jo kein arm lütt Lünk von den Dack runner fallen laten un mein doch, wat ick de Horen up den Buern sinen Kopp just so richtig aftellt heff as up den Junker sinen. Junker, Junker, wo stunn dat schräwen, wat du minen lütten Mann dat Hoor afschniden süllst, üm di ne Prük dar ut tau maken, dinen eigen Kopp warm tau hollen? Wo stunn dat schräwen, dat du em an Röp un Krüww binnen süllst un in de Halskäden un Klaben un Halftern as din Kauh un din Krack? I, dit is mi jo ne saubere Bescherung! Mi wunnert, dat du dor nich mit schutern deist un tau Markt treckst as Pierdjud un Roßkämmer. Du sachst woll girn, kunnst du in ehr Köpp rinner supen un in ehr Bük rinner fräten! Wenn ick em dor einmal henstellt hadd, haddst du denn nich daun süllt, wat an di is, em wedder uptaurichten, as hei ümföll, wat denn? Hett hei nich sin Däg hatt un kunn hei nich sin Däg wedder kriegen? Ick hadd jo wullt, hei süll sick rupper arbeiten up sin Hauw tau min eigen Freud un ut sin eigen Kraft un sick nahsten mit di affinnen von wägen den Hand- un Spanndeinst; un achterher, denn süllst du sin groten Brauder wäsen un em dörch din gaudes Bispill wider rupper lüchten helpen tau min Ihr un din Ihr, as ick dat taulaten heff, dat du di sülwst rupper ampelt hest von den Stägreip un ut 'n Busch up den Platz, wo du nu up sitten deist un di breit makst. Süh mal, dat heff ick wullt, un dat haddst du an minen lütten Mann daun süllt un kunnt; un wüßt hest du dat ok recht gaut, œwersten, œwersten, ick mag gor nich nahtellen, wo väl Dörpschaften mi nu hier fählen daun un wo väl Vaterunser ick nu tau kort kam. Kain, Kain, wo ist dein Bruder Abel?«